جبران کسری بودجه با صرفهجویی در هزینههای شرکتهای دولتی، رویا یا واقعیت؟
تاریخ انتشار: ۲۲ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۱۵۵۹۸
وزارت اقتصاد اعلام کرد: برخلاف تصور عمومی، بخش اصلی هزینه شرکتها، بهای تمام شده خدمت و کالا است و نه هزینه پرسنلی مانند حقوق و دستمزد که قابلیت صرفه جویی سریع داشته باشد؛ البته شرکتهای دولتی میتوانند با افزایش بهرهوری، بهای تمام شده خدمت و کالا را کاهش دهند.
به گزارش ایران اکونومیست از وزارت امور اقتصادی و دارایی، هر سال که به زمان بررسی لایحه بودجه در مجلس شورای اسلامی میرسیم، «شرکتهای دولتی» به یکی از واژههای پرتکرار در فضای رسانهای کشور تبدیل میشود، شرکتهایی که مطابق لایحه بودجه 1402 حدود 60 درصد (معادل 3097 هزار میلیارد تومان) از بودجه کل کشور در سال آینده را تشکیل میدهند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
با توجه به سهم بالای بودجه شرکتهای دولتی در بودجه کل کشور، موضوع صرفهجویی در هزینههای این شرکتها برای جبران کسری بودجه در سالهای اخیر بهدفعات مطرح شده است. به عنوان مثال، روسای یکی از کمیسیونهای مجلس بارها عنوان کرده است که با 10 درصد صرفهجویی در بودجه شرکتهای دولتی و بانکها میتوان کسری بودجه عمومی دولت را حل کرد؛ اما این گزاره تا چه حد صحت دارد؟
برای پاسخ دادن به این سوال، باید به نکات زیر توجه کنیم:
الف- بخش اعظم هزینههای شرکتهای دولتی، هزینه قیمت تمام شده کالاها و خدمات است. شرکتهای دولتی برخلاف سازمانهای دولتی که بودجه خود را از خزانه (منابع عمومی) دریافت کرده و مصرف میکنند، با درآمد خودشان که ناشی از فروش کالاها و خدمات است، از پس هزینههای خود برآمده و فعالیت میکنند.
همچنین شرکتهای دولتی بخش اعظم سود خود را در قالب مالیات (25 درصد) و سود ویژه (50 درصد) را به صورت علیالحساب و یک دوازدهم به دولت پرداخت میکنند. بر اساس گزارش سازمان برنامه و بودجه، ترکیب درصد هزینههای شرکتهای دولتی در لایحه بودجه 1402 بدین ترتیب است: 3 درصد توزیع و فروش، 5 درصد هزینه اداری و عمومی، 7 درصد هزینه پرسنلی، 5 درصد استهلاک، 3 درصد هزینه مالی، 3 درصد سایر پرداختنیها و نهایتاً 74 درصد هزینه قیمت تمام شده ارایه خدمت یا کالای مورد نظر.
بنابراین برخلاف تصور عمومی، بخش اصلی هزینه شرکتها، بهای تمام شده خدمت و کالا است و نه هزینه پرسنلی (مانند حقوق و دستمزد) که قابلیت صرفه جویی سریع داشته باشد. البته شرکتهای دولتی میتوانند با افزایش بهرهوری، بهای تمام شده خدمت و کالا را کاهش دهند ولی طبیعتاً این کار صرفاً با تصویب قانون و آنهم ظرف مدت یک سال، اجرایی نمیشود.
ب- بخش قابل توجهی از شرکتهای دولتی زیانده هستند. همانطور که اشاره شد، تامین هزینههای دستگاهها و سازمانهای دولتی از محل بودجه دولت است در حالی که تامین هزینه شرکتها به غیر از کمک زیانی که برخی شرکتهای دولتی زیانده میگیرند، از محل فروش کالاها و خدمات خود این شرکتهاست.
بر اساس گزارش سازمان برنامه و بودجه از عملکرد 451 شرکت دولتی در سال 1400، 134 شرکت یعنی حدود 30 درصد این شرکتها زیانده بودهاند. طبیعتاً اگر این شرکتها در هزینههای خود صرفهجویی کنند و مثلاً سود ده شوند، ضرورت دارد ابتدا زیان انباشته خود را پوشش دهند و در نتیجه، این کاهش هزینه شرکت، صرف جبران کسری بودجه دولت نمیشود. همچنین نباید در محاسبه و پیشبینی هزینههای شرکتهای دولتی، آثار تورمی مترتب بر این هزینهها را از یاد برد.
با توجه به آنچه گفته شد، این تصور که بخش زیادی از هزینههای شرکتهای دولتی زاید و قابل صرفه جویی کردن است و همچنین امکان کاهش سریع و دستوری هزینههای این شرکتها وجود دارد، تصوری غیرواقعی و نادرست است. علاوه بر این، باید به این نکته اشاره شود که در بعضی از این شرکتها، سیاستهای راهبردی دولت باعث میشود تا این شرکتها زیانده شوند و به مرحله سوددهی نرسند، به عنوان مثال، شرکت برق منطقهای برای برقرسانی به مناطق روستایی دوردست یا شرکت توانیر برای فروش برق به قیمت پایینتر از قیمت تمام شده به مصرفکنندگان (قیمت تکلیفی).
درمجموع میتوان گفت، بهبود عملکرد شرکتهای دولتی و افزایش سودآوری آنها میتواند به کاهش بخشی از کسری بودجه کمک کند ولی این کار نه لزوماً برای تمامی شرکتهاست و نه لزوماً به سرعت و از کانال صرفه جویی در هزینههای پرسنلی شرکتها صورت میگیرد.
منبع: خبرگزاری ایرنا برچسب ها: مجلس شورای اسلامی ، لایحه بودجه ، علی الحساب ، سازمان برنامه و بودجه ، وزارت امور اقتصادی و دارایی ، لایحه بودجه1402 ، بانک هامنبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: مجلس شورای اسلامی لایحه بودجه علی الحساب سازمان برنامه و بودجه وزارت امور اقتصادی و دارایی لایحه بودجه1402 بانک ها هزینه های شرکت های دولتی صرفه جویی لایحه بودجه شرکت ها درصد هزینه هزینه شرکت کسری بودجه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۱۵۵۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بودجه ۱۴۰۳ شهرداری کرمانشاه در پیچ و خم شورای شهر
خسرو زرافشانی رییس شورای شهر کرمانشاه در نشست خبری امروز در خصوص عدم تصویب به موقع لایحه بودجه ۱۴۰۳ شهرداری کرمانشاه گفت : لایحه بودجه دیماه سال گذشته به موقع تحویل شورا شد، اما به جای یک لایحه کامل، یک لایحه ناقص تحویل ما شد.
رییس شورای شهر کرمانشاه افزود: متاسفانه با رفتن آقای یارتبار (معاون مالی شهرداری کرمانشاه) نیروی جدیدی که جای ایشان آمده اشراف زیادی در این زمینه ندارد و همین امر موجب شد لایحهای با اشکالات فراوان به شورای شهر ارسال شود.
وی تصریح کرد: با توجه به ملاحظاتی که در بحث شهر و شهرداری وجود دارد، به ناچار با کلیات بودجه موافقت شد، هرچند که معقتدیم تصویب آن خلاف اصول مالی و قوانین وزارت کشور است، اما به هرحال برای صلاح شهر این کار صورت گرفت.
زرافشانی گفت: با توجه به اینکه جزییات بودجه پراشکال بود، به ناچار دو دوازدهم بودجه را هم مصوب کردیم که کار شهر و شهرداری لنگ نماند.
وی در خصوص مشکلات بودجه گفت: رقم بودجه باید متناسب با تحقق درآمدهای سال گذشته و با توجه به ضریب درآمدهای پایدار تعیین شود و باتوجه به تحقق ۵۰ درصدی بودجه سال گذشته شهرداری، رقم بودجه امسال باید به جای ۶۳۰۰ میلیارد تومان نهایتا با ۴۰۰۰ میلیارد تومان بسته میشد.
زرافشانی گفت: ما حتی نباید کلیات بودجه را که پر از اشکال بود مصوب میکردیم، اما به هرحال برای منافع شهر و شهرداری با کلیات بودجه موافقت کردیم، ولی در خصوص جزییات، کار را به کمیسیون مربوطه سپردیم.
وی در خصوص دوفوریتی بودن لایحه بودجه و منع قانونی آن برای واگذاری به کمیسیون، گفت: اولا موضوع بودجه موضوعی نیست که فوریت داشته باشد. مگر میشود بودجه یک سال شهر و شهرداری که پراشکال هم هست را به عنوان فوریت مطرح کرده و بدون بررسی کمیسیون تصویب کرد.
زرافشانی گفت: بودجه باید کامل بررسی شود و کارفوری نیست و کار باید کارشناسی شده پیش برود و نیاز است که حتما در کمیسیون بصورت دقیق بررسی شود.
رییس شورای شهر کرمانشاه در خصوص تاخیر چند ماهه در بررسی این لایحه در کمیسیون گفت: من لایحه بودجه را به کمیسیون داده ام و پس از آن شهردار کرمانشاه باید پیگیر برگزاری جلسات باشد و به همراه مدیران دیگر شهرداری در جلسات حضور داشته باشد، اما شهردار پیگیر بودجه نبوده و تقاضایی برای تشکیل جلسات نداشته که زودتر لایحه بررسی شود.
وی افزود: نهایتا در حال حاضر کلیات بودجه به تصویب رسیده و ایراداتی در خصوص جزییات بودجه گرفته شده که به شهردار اعلام کرده ایم و باید این اشکالات مرتفع شود تا آن را تصویب کنیم.
زرافشانی در خصوص برخی اشکالات در لایحه بودجه ۱۴۰۳ شهرداری کرمانشاه گفت: دراین لایحه رقم مزایای کارمندان رسمی شهرداری از ۹۲ میلیارد تومان در بودجه سال گذشته به ۱۹۷ میلیارد تومان در لایحه بودجه امسال افزایش داده شده است و این افزایش ۱۱۴ درصدی برای کارمندان شهرداری در حالیست که مزایای کارگران شهرداری تنها رشد سه درصدی داشته و از ۸۱ میلیارد تومان به ۸۴ میلیارد تومان افزایش داده شده است.
وی افزود: اضافه کارها هم در لایحه بودجه از ۱۸۶ میلیارد تومان به ۳۱۶ میلیارد تومان افزایش داده شده که رشد ۷۰ درصدی را نشان میدهد.
زرافشانی گفت: هزینه اطلاعرسانی هم از ۵۰۰ میلیون به دو میلیارد تومان، هزینه چاپ آگهی اداری و عکس و نقشه از ۱.۲ میلیارد به سه میلیارد تومان، هزینه عکاسی و فیلم برداری از ۵۰۰ میلیون به ۲.۵ میلیارد تومان و هزینه تبلیغات تلویزیونی و مستند از ۱.۲ میلیارد تومان به شش میلیارد تومان رسیده و هزینه آگهی تبلیغات که سال گذشته در بودجه نداشتهایم امسال سه میلیارد تومان برای آن در لایحه بودجه تعیین شده است.
رییس شورای شهر کرمانشاه گفت: این افزایشها در حالیست که سال گذشته ۵۰ درصد بودجه محقق شده و امسال هم رقم بودجه بیش از واقعیت موجود تعیین شده و این هزینههای تبلیغاتی و ... هم که اینطور افزایش داده شده است.
زرافشانی گفت: این افزایش هزینهها در بخشهای مذکور در حالیست که در بخشهای مورد نیاز شهر از جمله ساماندهی متکدیان سطح شهر رقم بودجه کاهش داده شده است.
وی افزود: کمکهای رفاهی پرسنل که سال گذشته ۳۰ میلیارد تومان لحاظ شده و یک ریال آن برای پرسنل خرج نشده، امسال به ۱۰ میلیارد تومان کاهش داده شده است.
زرافشانی گفت: این کاهش در موارد ضروری در حالیست که هزینه «تشریفات» از ۵.۵ میلیارد به یازده میلیارد تومان، هزینه «مواد غذایی» از ۱۹ میلیارد به ۴۲ میلیارد تومان، هزینه «سمینارها و جلسات» از ۱.۵ میلیارد به ۴.۵ میلیارد تومان و «سایر هزینههای متفرقه» هم از ۱۲ میلیارد به ۲۷ میلیارد تومان رسیده است.
وی خاطرنشان کرد: هزینه «تشویقی موردی» که حتی بنده نمیدانم چیست و قبلا هم در بودجه نداشتهایم، امسال در لایحه بودجه ۱۵ میلیارد تومان تعیین شده است.
زرافشانی با انتقاد از این تقسیم بندی بودجهای گفت: قطعا این موارد از نظر ما اشکال است و به جای اینکه بودجه صرف امور ضروری شهر شود، نباید صرف غذا و تبلیغات و تشریفات شود. بله این موارد هم باید باشد، اما نه با این میزان رشد. ۴۲ میلیارد تومان برای مواد غذایی، ۱۵ میلیارد تومان برای تشویقی موردی و ۲۷ میلیارد تومان برای هزینههای متفرقه پذیرفتنی نیست، آن هم در شرایطی که وضع نظافت شهر و آسفالت کوچهها اصلا مطلوب نیست و مردم گلایهمندند.
رییس شورای شهر کرمانشاه با تاکید بر لزوم اعمال تغییرات در لایحه بودجه شهرداری، گفت: هر زمان که شهردار کرمانشاه لایحه جدید را بفرستد، بلافاصله جلسه تشکیل شده و نسبت به بررسی و تصویب آن اقدام میکنیم. اگر شهردار سریع عمل کند مصمم هستیم لایحه بودجه را تا ۱۵ اردیبهشت ماه امسال مصوب کنیم.
وی در خصوص لایحه دیگر شهرداری یعنی اصلاحیه بودجه سال ۱۴۰۲ هم گفت: کلیات اصلاحیه بودجه هم با هفت رای مخالف در شورا رد شد، چرا که این لایحه هم پر از اشکال و ابهام بود.
وی افزود: بودجه سال گذشته ۵۰ درصد محقق شده و به جای اینکه در اصلاحیه بودجه هزینهها کاهش یابد، در بخشهایی غیرضروری افزایش یافته و این یعنی شهرداری بیش از درآمدی که داشته در بخشی از موارد هزینه کرده است.
وی افزود: در اصلاحیه بودجه سال گشته هزینه تشریفات که ۵.۵ میلیارد تومان بوده و به جای اینکه با توجه به تحقق ۵۰ درصدی بودجه کاهش داده شود، به ۷.۱ میلیارد تومان افزایش داده شده است.
زرافشانی گفت: هزینه هدایا و پرداخت تشویقی از ۳.۵ میلیارد به ۱۰ میلیارد تومان، کرایه ماشین آلات از ۳۲ میلیارد به ۴۰ میلیارد و هزینه مواد غذایی از ۱۹ میلیارد به ۲۹ میلیارد افزایش یافته است.
رییس شورای شهر کرمانشاه خاطرنشان کرد: این افزایشها درحالیست که در موارد ضروری مانند مطالعه و طراحی رینگ شهری که دو میلیارد تومان بودجه داشته، ریالی هزینه نشده است و هزینه کمکهای رفاهی برای پرسنل شهرداری هم که ۳۰ میلیارد تومان بوده، بازهم ریالی هزینه نشده است.
زرافشانی گفت: هزینه روشنایی معابر هم که ۱۶.۵ میلیارد تومان بوده به ۳۴ میلیارد تومان افزایش داده شده و این نور و روشناییها کجا هست که ما نمیبینیم و اینقدر هزینه برای آن شده است. همین الان بلوار سرابیان در خاموشی است، این پولها کجا هزینه شده است.
رییس شورای شهر کرمانشاه ادامه داد: در خصوص آسفالت هم ۱۴۰ میلیارد تومان بودجه داشتهایم که در اصلاحیه رقم آن به نصف کاهش یافته و به ۷۵ میلیارد تومان رسیده است، اما هزینه بازدیدهای شهردار که به عنوان هزینههای پیش بینی نشده لحاظ شده از ۴۰ میلیارد به ۶۴ میلیارد تومان افزایش داده شده است.
زرافشانی گفت: این لایحه پر از اشکال است و باید این موارد رفع شود و شهردار باید جواب قانع کننده برای این تغییرات داشته باشد. اگر جوابها قانع کننده باشد، برای چه نباید مصوب کنیم .
باشگاه خبرنگاران جوان کرمانشاه کرمانشاه